Op 24 december 2008 lag mijn moeder (66) een week in een verpleeghuis. Zij had de diagnose Benson's syndrome gekregen (afsterven van het hersenweefsel, kort gezegd). Ze leed veel pijn, kon zich woordelijk niet meer goed uitdrukken en haar motoriek was heel slecht. Ze kon nauwelijks meer uit bed en moest met een tillift geholpen worden.
Ze had (toen ze nog net kon praten) om euthanasie gevraagd. Voor haar was haar leven ondraaglijk geworden. Ze heeft het de huisarts gevraagd, ze heeft het bij een psychiater moeten verwoorden. Ondertussen ging haar toestand rap achteruit. In het verpleeghuis heeft ze het weer aan de arts daar moeten verwoorden (ging nog net). Die ging met kerstvakantie en de volgende verpleeghuisarts kwam erbij. Hoewel, die zei de afspraak tot gesprek tot 2 x toe af (nadat het tijdstip van de afspraak dan al uren was verlopen). Toen deze arts dan uiteindelijk wel kwam op 24 december, kon mijn moeder niet meer praten. Mijn vader en ik kregen een gesprek met haar en zij weigerde euthanasie, omdat mijn moeder dat niet meer zelf uitdrukkelijk kon vragen. Ontreddering, wanhoop, verdriet. 2 maanden en 4 artsen verder en de eerste 3 hadden het maar op de lange baan geschoven. Wilden wij als naasten dan zo graag dat ze zou sterven? Nee natuurlijk niet! Maar uit haar naam vochten we wel voor wat zij wilde! In een verpleeghuis terecht komen was haar grootste nachtmerrie, dat had ze altijd gezegd. En dat kwam er dus ook nog bij.
Arts nummer 4 had wel een alternatieve "oplossing". Ze kon palliatieve sedatie toepassen. Wat hield dat in? Er wordt een infuuspomp aangebracht met een sterk slaapmiddel. De patiënt krijgt geen eten of drinken meer, geen medicatie meer, hooguit medicatie om leed/pijn te verzachten. Uiteindelijk zou het lichaam opgeven en zou ze sterven. Ik had dit eerder bij mijn schoonvader meegemaakt, hij overleed uiteindelijk na 3 dagen.
We gingen met dit verhaal terug naar mijn moeder en zei kon er nog een "ja" uitpersen met veel moeite. Dan is het opeens allemaal "echt" en breekt er een soort van shock uit. Het was dat jaar een doordeweekse dag en iedereen was nog aan het werk. Man, zus en zwager gebeld, allemaal naar huis! Om 20.00 uur 's avonds werden we verwacht om afscheid te nemen. Je komt in een onwerkelijke toestand terecht. Snel naar huis, makkelijk eten. Je zoon van 8 zo goed en kwaad als het gaat uitleggen wat er gaat gebeuren. Samen nog een tekening voor oma gemaakt. Ik weet nog dat hij rode rozen voor haar tekende.
Om 20.00 uur was iedereen present in het verpleeghuis. Mijn moeder was overgebracht naar de palliatieve afdeling, kamertje apart. Ernaast was een soort familieruimte met tv, bank, koffie, thee. De kleinkinderen hebben daar nog naar Harry Potter zitten kijken tussen het afscheid nemen door. Om de beurt gingen we afscheid nemen. Ik wilde als laatste, hoopte daarmee wat tijd extra te hebben. Egoïstisch. Toen ik daar alleen was met mijn moeder heb ik gevraagd of ze echt zeker wist dat dit was wat ze wilde. Weer met veel moeite een ja. Of ze bang was voor wat komen ging. Nogmaals een ja. Ik wilde nog zoveel zeggen eigenlijk en er kwam niets uit.
Toen werden we ruw onderbroken, het was tijd om het infuus aan te leggen. Echt ruimte voor afscheid was er dus niet, tijd is tijd. Door de dormicum (slaapmiddel) viel mijn moeder in slaap en toen begon het wachten.
Iedereen ging zijns weegs, mijn zus met haar gezin naar huis, mijn vader ging naar huis, wij gingen naar mijn schoonfamilie voor de nachtmis en het kerstontbijt. Achteraf zo'n spijt dat ik me mee heb laten slepen en niet gewoon gebleven ben. Maar ja, het kon wel heel lang duren zeiden ze.
In een roes kerkdienst en kerstontbijt beleefd. 's Nachts om een uur of 2 lagen we in bed. Na amper een uur telefoon: het ging wel heel slecht met mijn moeder, of ik wilde komen. Autoruiten krabben, door de nacht en de stilte racen (voor zover mogelijk) naar het verpleeghuis. Zwaar gereutel, longproblemen, volgelopen met vocht. Meer medicatie. De toestand stabiliseerde weer en op 1e kerstdag gingen we rond het middaguur allemaal maar weer naar huis. Mijn vader at bij mijn zus en zwager die dag. Wij waren gewoon thuis en ik sprak af dat ik na het avondeten weer zou komen en ook in het verpleeghuis zou blijven waken. Daar was zo'n speciale slaapstoel voor naast het bed. Mijn vader kreeg een leegstaande kamer verderop op de afdeling. Een gebroken en onrustige nacht. Wel lieve ondersteuning van oud-collega Gino die daar bleek te werken!
2e kerstdag. Wij gingen halverwege de ochtend toch maar weer even naar huis. Mijn zus zou komen om het over te nemen. Thuis vond mijn man dat ik nog maar even moest gaan slapen. Ik lag nauwelijks in bed of de telefoon ging: het ging heel slecht, ik moest direct komen. Slaapdronken wat kleren aangetrokken, autoruiten waren gelukkig nog schoon. Zonnebril op, kon het licht niet aan mijn ogen velen. Zwaar emotioneel vol gas geven en door de stad geracet. Rennen over de parkeerplaats naar de ingang. En toen kwam mijn zus huilend naar buiten. Foute boel, ik was te laat. 26 december 2008 12.10 uur had mijn moeder haar laatste adem uitgeblazen. Mijn vader was nog onderweg.
En weer werden we opgejaagd. Mijn moeder had ervoor gekozen haar hersenen ter beschikking te stellen van de hersenbank in Amsterdam. Dat hield in dat ze niet al te lang na haar overlijden overgebracht zou worden naar Amsterdam. Alles moest maar snel.
De heren uit Amsterdam kwamen met een lijkwagen. We zijn naast de brancard mee naar buiten gelopen, de vrieskou in. Mijn vader, zus en ik stonden bij de uitrit de auto na te kijken naar Amsterdam.....zwaaien....dag mam.
Kerst is nooit meer hetzelfde geweest. Ongeveer een week voor kerst komen de flashbacks. Ik deal er op mijn eigen manier mee. Probeer er te zijn voor mijn medemens die het óók moeilijk heeft. Probeer het voor mijn gezin toch gezellig te maken.
Maar kerst heeft zijn glans verloren. Ik brand een kaarsje.
http://youtu.be/ohXI3po8hK0
